1858-1862 Fransız İstilası; Viet Nam'da Batılı Emperyalizmin İlk Büyük Mücadelesi

Vietnam tarihinin en çalkantılı dönemlerinden birinin kahramanlarından bahsetmeden önce, tarih meraklılarının dikkatini çekmek istediğim bir nokta var: Tarih derslerinde öğrendiğimiz pek çok olay aslında daha karmaşık ve çok boyutludur. Özellikle Doğu Asya tarihi, Batı’nın bakış açısından sunulduğu için bu konuda sıklıkla eksik kalır. Bu yazıda Vietnam tarihine odaklanarak, Batılı emperyalizmin yükselişine karşı verdiği mücadelede öne çıkan bir isim olan Phan Thanh Gián hakkında konuşacağız.

Phan Thanh Gián (1821-1903), Fransız kolonizasyonuna karşı direndiği için Vietnam tarihinde önemli bir yere sahip. Özellikle 1858-1862 yılları arasında süren Fransız istilasının ortasında, üstün silahlar ve taktiklerle donanmış Fransız ordusuyla mücadele etmek zorunda kalan Gián, askeri deha ve liderlik vasfıyla dikkat çekti. Gián’ın direnişi sadece askeri bir mücadeleden ibaret değildi. Aynı zamanda Vietnam halkının Fransız istilasına karşı birleşmesini sağlayan önemli bir unsurdu.

Fransız İstilası: Bir Askeri ve Siyasi Çıkmaz

Fransızlar 19. yüzyılın ortalarında, Güneydoğu Asya’da koloniler kurmak için harekete geçmişti. Vietnam, zengin doğal kaynakları ve stratejik konumu nedeniyle Fransızların ilgisini çekiyordu. Ancak Fransız İstilası (1858-1862) kolay olmadı.

Gián komutasındaki Vietnameli askerler, dağlık arazinin avantajını kullanarak Fransızları zorlu bir mücadeleye soktu. Fransızlar, teknolojik üstünlüklerine rağmen, Vietnamelilerin kararlılığı ve yerel bilgisine karşı koymakta zorlandılar.

Gián, Fransızlara karşı koyabilmek için çeşitli stratejiler geliştirdi. Bunlardan en önemlisi gerilla savaşı taktiğini kullanmaktı. Vietnameli askerler, Fransızları pusuya düşürüyor ve ani saldırılarla ağır kayıplar verdiriyordu. Ayrıca Gián, halk desteğini kazandığı gibi, Fransızların ilerlemesini zorlaştırmak için köprüleri yıktı ve yolları engelledi.

Gián’ın Mirası: Direnişin Sembolü

Fransızlar nihayetinde Vietnam’ı ele geçirebilseler de, Gián’ın direnişi Batılı emperyalizme karşı koyan birçok ulusun ilham kaynağı oldu. Onun liderliği, Vietnam halkının milliyetçi duygusunu güçlendirdi ve bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı.

Gián’ın stratejileri ve taktikleri günümüzde hala askeri tarihçiler tarafından inceleniyor ve değerlendiriliyor. Özellikle gerilla savaşı deneyimleri, Vietnam Savaşı gibi daha sonraki çatışmalarda etkili oldu.

Phan Thanh Gián, sadece bir askeri lider değildi; aynı zamanda Vietnam toplumunun dönüşümüne katkıda bulunan önemli bir isimdir. Fransız istilası sırasında gösterdiği cesaret ve kararlılık, Vietnam halkının kalbinde hala canlı bir şekilde yaşamaktadır.